Hepimiz tenisin ne kadar zor bir spor dalı olduğu konusunda fikir birliğine varırız. Hatta ülkemiz neden bu sporda fazla ileri gidememiştir diye hayıflanırız. Sporcularımızın sıralamalarda birkaç sıra yükselmesi hepimizi sevindirir.
Peki, sporcular arasında bu farklar nasıl oluşuyor?
Ekipman ne derece katkı sağlıyor?
Neden Sampras, Hewitt ve Federer gibi birçok ünlü tenisçi kordaj teknisyenleriniturnuvalarda yanlarında götürüyor?
Niçin bu teknisyenler kendi kordaj makinelerini hep yanlarında taşıyor?
Federer'in raketlerinin kordaj çekildikten sonra bekleme sürelerinin dahi hesapladığını biliyor musunuz?
Neden özellikle Amerika ve Avrupa'daki forumlarda raketler, kordajlar, hibrid kombinasyonlar ve kordaj çekimleri konusunda sayfalarca yazı yazılıyor ?
Raket üreticilerinin tavsiyeleri ve talimatlarının sporcunun raketinden alacağı performans üzerinde ne derece etkisi olabilir?
Belki aklınızdan yüzde 1-2 diye geçiriyor olabilirsiniz.. Olabilir. Ama bu yüzde 1-2 o kadar önemli olabilir ki! Hele bu oran bu zorlu yarışta sizi 1-2 kişi daha yukarı çıkarabilecekse...
Biraz mühendislik temelinden gelen alışkanlık olsa gerek, özellikle teknik konularda araştırma yapmayı ve teknik talimatlara harfiyen uymayı ilke edinmişimdir.
Hal böyle olunca daha çok mühendisliği ilgilendiren kordaj çekimi konusunun da bu disiplinle incelenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Ülkemizde, kordaj çekimi konusunda bir standarda sahip olduğumuzu söylemek biraz zor. Zira bu konuya verilen önem son derece az. Kordaj çekim işi genellikle raket reyonlarında görevli kişilere bırakılmış durumda.
Kullanılan teknik ise genellikle az kordaj sarfiyatının ve çabuk kordaj çekmenin önemsendiği bir teknik. Bilinen klasik yanlışlar el değiştiriyor ve maalesef ileri seviye kordaj tekniklerini öğrenmek ya da ilerletmek için bir çaba sarfedilmiyor, ihtiyaç hissedilmiyor.
Kordaj teknisyeninizden daha fazlasını isteyin!
Uluslararası kordaj çekim tekniklerinin, raket üreticilerinin tavsiyelerine uygun çekim yöntemlerinin ülkemizde de bir standart haline getirilmesini sağlamamız gerektiğini düşünüyorum.
Bu standardı oturtmak biraz da size bağlı. Talebi oluşturmalısınız. Kordaj teknisyeninizden en azından aşağıdaki hususların bazılarını yerine getirmesini isteyebilirsiniz.
1.Ana kordajlar
Kordaj çekimine ana kordajların en kısa olanından başlamak yapılan temel hatalardan biridir.
Kordaj işlemi ana kordajların tam ortasından başlatılmalı , sağa sola simetrik ve eşit olarak ilerlemelidir. Kordaj makineleri raketlerin bu bölümünü tamamiyle desteklediği için rakette hiçbir çarpılma meydana gelmeyecektir.
Bu sayede raket çerçevesinde daha homojen bir yük dağılımı ve kordaj alanı oluşacaktır. Çekim sırasında raketin çarpılmasının hatta kırılmasının önüne geçilir.
Kenardan başlatılan bir rakette düğüm 2. ya da 3. kenar telin çekilmesi ile gerilir. Bu da kısa ana kordajlar arasında tansiyon farkı oluşmasına ve raket simetrisinin bozulmasına neden olur.
Dünyada hiçbir raket üreticisi başlangıç düğümü ile kenardan başlama yöntemini önermez. Ülkemizde yaygın olarak kullanılan bu yöntem performansa olumsuz etki edebilen sakıncalı bir yöntemdir.
2.Çapraz kordajlar
Kaliteli kordaj çekiminin ön önemli göstergelerinden biri çapraz kordajların raketin tepe noktasından başlayarak boğaz kısmına doğru örülmüş olmasıdır.
Örneğin Prince firması boğaz noktasından başlayarak raket tepesine doğru yapılmış olan çapraz çekimler nedeniyle oluşabilecek raket problemlerinin garanti kapsamı dışında kalacağını web sitesinde önemle belirtmektedir.
Head, Babolat, Tecnifibre, Yonex gibi firmalar raket örgü şemalarında çapraz çekimlerin tepeden başlayarak aşağıya doğru yapılmasını önemle vurgularlar.
USRSA ve ERSA başta olmak üzere birçok kordaj teknisyeni bu yöntemin önemini sitelerinde vurgulamaktadır.
Kordaj çekiminin raketin boğaz bölümünde sonlandırılması niçin önemlidir?
Çünkü raket çerçevesinde meydana getirilen stresin ve son düğümün raketin en kuvvetli bölümü olan boğaz bölümünde sonlandırılması ve raketin aktif alanı olan tepe bölümünden uzak tutulması istenir.
İkinci olarak örme sırasında kordajın en fazla sürtünen kısmı olan son kısımların raketin alt bölümünde kalması önemli bir teknik konudur.
Özellikle doğal bağırsak ve multiflament gibi hassas kordajların çekiminde çekimin raketin boğaz kısmında bitirilmesi kordaj ömrünü arttıracaktır.
Bu yöntemi uygulamak için ana kordajların ve çapraz kordajların iki ayrı parça olarak çekilmesini ve çaprazlara raketin tepe noktasından başlanmasını isteyebilirsiniz.
Ayrıca ATW (Around the World) sistemini bilen teknisyenler tek parça (2 düğüm) kordajı önerilen şekilde çekebilir.
3.Profesyonel düğümler
Sıklıkla kullanılmakta olan polyester tellerin ön önemli dezavantajları çok çabuk tansiyon kaybetmeleri ve donuk his vermeleridir.
Tansiyonunu çabuk kaybeden fakat kolay kopmayan bu tip kordajlar tenisçi dirseğine davetiye çıkarırlar.
Profesyonel düğümler burada önem kazanır. Profesyonel düğüm tekniklerinin raketlerde kullanılması önemlidir çünkü bu düğümler kordajı kitlerler.
Not: Eğer polyester kordaj kullanıyorsanız; kordajınız kopmasa dahi belirli aralıklarla yenilemenizi öneririm.
Ayrıca, modern kordaj makineleri üzerinde bulunan düğüm germe fonksiyonunun kullanılmasında fayda vardır. Düğüm için çekilen son telin %10-15 oranında fazla gerilmesi prensibi ile çalışırlar. Çünkü düğüm işleminde mutlaka bir miktar tansiyon kaybedilecektir. Fazla tansiyonla gerilen son tel düğümden sonra bir miktar kaybolan tansiyonu telafi edecektir.
4.Dinamik tansiyon ölçme aygıtı
Bu aygıt İsviçre yapımı hassas bir ölçü aletidir. Raket kordaj alanının dinamik tansiyonunu (DT) belirlemekte kullanılan bir referans belirleme aygıtıdır.
Her kordaj makinesinin kalibrasyonu doğru olmayabilir. Örneğin 25kg çektirmekte olduğunuz raketinizin gerçek gerginliği çekimi yapan kişinin tekniğine ve makinanın kalibrasyonunun doğruluğuna göre değişecektir.
Bu aygıt vasıtasıyla kendi kordaj kalibrasyonunuzu yapabilir bir daha ki çekim için tansiyonu artırma ya da azaltma yönünde kesin bir değerlendirme yapabilirsiniz. Stringforum.net sitesi DT değerlerini içeren bir veritabanını okuyucularının hizmetine sunmaktadır.
Özellikle sürekli seyahat eden ve farklı yerlerde kordaj yenilemek durumunda olan profesyonel tenisçiler için son derece önemli bir yardımcı alettir.
Ayrıca kordaj servisi aldığınız firmanın çekmiş olduğu kordajınız için yazılı bir tarihçe oluşturmasını ve dinamik tansiyon aygıtı varsa bu aygıtla sağlama yapmasını isteyebilirsiniz.
5. Sahip olduğunuz raketin kordaj çekim şemasını yanınızda bulundurun
Bunu raket üreticisinin sitesinden bulabilir, yazıcınızda yazdırabilirsiniz. Kordaj çekimine bununla gidin ve uygulanmasını isteyin. Pratik ve etkili bir yöntem olabilir. Raketiniz doğru olarak çekilecek, zamanla çarpılmayacak, raket ve kordajınızın ömrü uzayacaktır.
6.Modern ve yeni bir kordaj makinesinin kullanıldığı kordaj servislerini tercih edin
Modern makineler otomatik kalibrasyona sahiptir. Ön germe fonksiyonu olan makineler Grand Slam turnuvalarında yeterli kabul edilen yegane makine tipleridir. Tabla kildini otomatik olarak yapan makineler özellikle Prince raketlerinin kolay ve doğru çekilmesi için çok gereklidir.
Kordaj çekimini ayrıcalıklı ve profesyonel bir iş haline getiren daha birçok konu, teknik detay vardır. Ancak yukarıdaki temel konuların üzerinde durmak bu konuya kalite ve bilincin getirilmesi konusunda yardımcı olacaktır kanısındayım.
Kordaj çekimi ciddi ve titizlik gösterilmesi gereken bir uzmanlık işidir. Amerika ve Avrupa'da kordaj teknisyenlerinin bağlı olduğu kuruluşlar vardır. Kordaj teknisyenleri çeşitli kurumlar oluşturmuş, bilgi alışverişi ve dayanışma içerisindedirler.
Hem mesleklerini ilerletiyor hem de modern tenisin gereksinimlerine el emekleri ile daha iyi hizmet vermeye çalışıyorlar.
Ülkemizde de kendini sürekli geliştiren kordaj teknisyenlerini görmek, raket üreticilerinin belirlediği özelliklerde kordaj işlemlerini yerine getirmek ülke tenisinin gelişimine katkı sağlayacaktır düşüncesindeyim.
Sevgi ve saygılarımla
Emre Tekmir